Awards 08

Dit is de vijftiende editie van de Henry van de Velde prijzen. In de loop der tijden evolueerde de naam naar Henry van de Velde Awards en Labels. In 1994 werden deze prijzen boven de doopvont gehouden. We vroegen via via aan de familie van de Velde of we de naam van de grootvader mochten gebruiken en kregen groen licht. Het was het begin van een bijzonder avontuur.  

De oorsprong van de Awards ligt in het simpele feit dat er toen nog geen Awards bestonden op Vlaams of Belgisch vlak voor professionelen in design en aanverwante gebieden. Er waren wel Provinciale Prijzen, die nu nog altijd bestaan, maar dat was alles. Ik schreef in de brochure van 1994: "Prijzen uitreiken aan ontwerpers is op enkele uitzonderingen na, een ongewoon gegeven in België en Vlaanderen. ... Een echte, officiële geïnstitutionaliseerde prijs als permanente stimulans is er niet. Dus nam het VIZO dit initiatief".

We wilden ook een aantal 'symbolen' zoals een trofee en een kalligrafisch getuigschrift, om het prestige van de Henry van de Velde Awards te onderstrepen. De eerste trofee werd ontworpen door Siegfried De Buck. We gebruikten zijn ontwerp voor vijf edities. De volgende trofee was van de hand van Nedda El-Asmar en de derde werd gemaakt door David Huycke. Jean Lemmens zal de volgende trofee ontwerpen en uitvoeren. Het getuigschrift moest kalligrafisch zijn om, net zoals bij de trofee, de kracht van het ambachtelijke te illustreren. De eerste kalligraaf was Bert Binneweg, de tweede Brody Neuenschwander, de Texaanse Bruggeling, die samenwerkte met Peter Greenaway voor meerdere van zijn films, zoals The Pillowbook, Prospero's Books en andere. 

In den beginne waren de prijzen enkel toegankelijk voor ontwerpers die Design Vlaanderen had geselecteerd tijdens zijn zesmaandelijkse talentscouting. We bereikten er een behoorlijk aantal ontwerpers mee, een goede driehonderd. Later groeide de behoefte om ook bedrijven te betrekken, waardoor we heel snel, na een jaar, een Prijs voor Bedrijf installeerden. Het eerste bedrijf dat de prijs kreeg was Samsonite, waar Eric Symons designer is. Waar de prijzen in aanvang eerder een 'familiale' aangelegenheid waren, veranderde dit na verloop van tijd. 'Familiaal' omdat het hele gebeuren zich afspeelde in de wereld van de designers en het VIZO en nauwelijks daar buiten. Zo besliste de Commissie Vormgeving van dit teloorgegane instituut jarenlang wie de Loopbaan kreeg, wie het Jong Talent was en welk Bedrijf moest gelauwerd worden. Om tegengewicht te bieden schreven we echter bewust ook een Publieksprijs uit, aangeduid door de bezoekers van de aan de Henry van de Velde Prijzen gekoppelde tentoonstelling. Voor de Prijs van het Beste Product nodigden we een internationaal bekende designer (Richard Hutten, Hella Jongerius, Gijs Bakker en Xavier Lust) als extern jurylid uit om de jury in eigen huis te versterken. De Prijzen kregen steeds ruime persbelangstelling, wat alle gelauwerde ontwerpers ten goede kwam. In 2004 toonden we de laureaten en genomineerden van de edities 2003 en 2004 in Seoul, Zuid-Korea, tijdens de expo The World Best Design Exchange, Seoul 2003-2004: Oulim. Design as a Driving Force for the Future. De Henry van de Velde Prijzen werden er getoond naast de Red Dot Award, de Compasso d'Oro en nog een tiental andere designprijzen van over de hele wereld.

De Henry van de Velde Awards en Labels evolueerden steeds mee met de tijd en de tijdsgeest rond vormgeving en design. Vooral de Labels zijn een ingrijpende aanpassing geweest. We werden namelijk, voor het toekennen van de Prijs voor het Beste Product, steeds opnieuw geconfronteerd met de moeilijkheid een keuze te moeten maken tussen een ambachtelijk, een industrieel, een grafisch, soms zelfs een virtueel product en dat gaf aanleiding tot problematische keuzes. In 2006 vervingen we uiteindelijk de Prijs voor Beste Product door de 'Henry van de Velde Labels'. Het gaat om een kwaliteitslabel toegekend aan een product dat op de markt is en duidelijk nieuwe inzichten en perspectieven biedt. De producent mag van dit Henry van de Velde Label gebruik maken op de manier die hij verkiest. De laatste drie jaar hebben we 39 labels uitgereikt op een totaal van ca. vijfhonderd producten. De Henry van de Velde Awards hebben in de loop der jaren aan gewicht en belang gewonnen. Het komt onze designers en designbedrijven ten goede en dat is de kernopdracht ervan. 

door Johan Valcke, directeur Design Vlaanderen