Atlas of Lost Finds

Atlas of Lost Finds is een onderzoeksproject ontstaan na de verwoestende brand in het Braziliaanse Nationaal Museum, waarbij 18 miljoen artefacten tot as werden herleid. Als digitale ‘geesten’ vormen 3D-scans geproduceerd vóór de brand nu een van de weinige overgebleven sporen. Het project brengt onderzoekers en makers samen om verloren artefacten nieuw leven in te blazen en ze een hedendaagse betekenis mee te geven. In een casestudie uit 2020 richtte het project zich op een Peruaanse Chimu recipiënt. 30 kunstenaars en makers lieten zich inspireren door het digitale 3D-model en creëerden nieuwe objecten vanuit eigentijdse perspectieven. Een casestudie in 2022 concentreerde zich op precolumbiaanse keramiek uit de Marajó-regio in Brazilië. Een multidisciplinair team werkte ter plaatse samen om grote grafurnen te realiseren door 3D-printen in klei en traditioneel vakmanschap te combineren. 

De jury over Atlas of Lost Finds:

De jury waardeert het goed beargumenteerd, diepgaand, veellagig onderzoek dat vertrekt vanuit een maatschappelijke vraagstelling. Dit project heeft bovendien een emotionele lading en betrekt de hedendaagse lokale bevolking in een erfgoedproject over generaties heen. Geschiedenis, hedendaagse technologie en erfgoed worden samengebracht. Ambacht en technologie worden op een verrassende manier ingezet om verwoest erfgoed opnieuw tot leven te wekken en relevant te maken. Door het gebruik van technologie transformeert de ontwerper samen met de gemeenschap geschiedkundige objecten tot een hedendaagse interpretatie ervan. Het vergt lef om in te grijpen in erfgoed en om creativiteit een plek te geven in het herstelproces. 

Wat betekent deze award voor jullie?

Deze award is in de eerste plaats een erkenning voor het passionele werk van een groep onderzoekers en makers, gedreven door een gemeenschappelijke verontwaardiging over het verlies van cultureel erfgoed. Deze award vestigt de aandacht op een in de westerse media onderbelichte ramp en herinnert ons aan de grillige aard van onze collectieve aandacht. Terwijl de wereld opschrikt van de brand in de Parijse Notre Dame en de financiële steun toestroomt, was er nauwelijks aandacht voor de verwoesting van de onvervangbare collectie van het Nationaal Museum van Brazilië luttele maanden eerder. Het is een stem voor dekolonisatie, waarbij de ongelijkheid in het behoud en herstel van erfgoed wordt benadrukt en het globale Zuiden erkenning krijgt en recht op toegang tot zijn culturele geheugen.

Wat maakt jullie project zo bijzonder?

Wat het Marajoara-project van Atlas of Lost Finds bijzonder maakt, is de residentie op het Marajó-eiland in de Amazonerivier, dezelfde plek waar eeuwen geleden de originele urnen werden geproduceerd. Zowel toen als nu gebeurde dat in een context van sterke gemeenschapssfeer. Het gebruik van dezelfde klei en pigmenten die de rivier al eeuwen op haar oevers achterlaat, brengt een diepere laag van authenticiteit en verbinding met het verleden in het project. Het project brengt niet alleen artefacten tot leven, maar ook de eeuwenoude tradities en kennis van de gemeenschappen die ze hebben voortgebracht.

Hoe draagt het bij tot een betere wereld?

Dit project geeft toegang tot erfgoed dat het slachtoffer is geworden van destructie. Het maakt daarbij gebruik van alomtegenwoordige digitale technologie om dat erfgoed weer toegankelijk te maken voor lokale en inheemse gemeenschappen die zelden toegang hebben tot hun eigen erfgoed. Bovendien overbrugt het de culturele kloof tussen lokale gemeenschappen en westerse kennisinstellingen. Daardoor kunnen gemeenschappen hun eigen erfgoed verkennen en delen, terwijl musea hun collecties kunnen contextualiseren en dekoloniseren. Het project streeft naar een holistische benadering van cultureel behoud die niet gefocust is op het individuele artefact maar op de verhalen en waarden die het representeert, zoals de geschiedenis van de Amazone en de rol van inheemse kosmovisie bij de bescherming van het woud.