Jorge Manilla Navarrete

Voordien, van 1994 tot en met 1997, volgde hij teken- en beeldhouwlessen aan de San Carlos Academy, Mexico City, gevolgd door Juweelontwerpen en Zilversmeedkunst aan de Escuela de Diseño y Artesanías (inba), eveneens in Mexico City, van 1998 tot 2002. Studeren, wonen en werken in België was, naar hij vertelt, eerder een toeval, want zijn eerste doel was Duitsland. Maar omwille van administratieve redenen was dit onmogelijk.

Tijdens een reis naar België, leerde hij Gent kennen en vond het een toffe stad. Enkele jaren later trok hij naar de Academie aan de Bijloke (Hogeschool Gent) waar hij mits een toelatingsexamen de lessen Beeldhouwkunst mocht volgen. Hij koos dat te doen in het Nederlands, waarvan hij toen geen woord begreep. Hij had echter wel Duits geleerd met het oog op zijn geplande studies, en trok zijn plan. Hij slaagde. Toch was die opleiding niet echt wat hij zocht. Een gesprek met Siegfried De Buck en Hendrik Byl deed hem beslissen een Master in Jewellery Design aan de Karel de Grote Hogeschool te Antwerpen te volgen, van 2003 tot en met 2006. De school vroeg hem zijn eerste juwelen te ontwerpen zonder techniek. Hij mocht die niet meer gebruiken, wat een moeilijke opgave was, maar hij leerde er het belang van onderzoek kennen, hij leerde er ontwerpen vanuit een abstract gegeven. Hij slaagde met glans.

Sinds 2007 doceert hij Juweelontwerpen en Zilversmeedkunst aan het RHoK, in Brussel. Ik bezocht Jorge in zijn flat aan de Gentse Watersportbaan, met zicht op de Gentse Leie, vanop 11 hoog. Een stad als Gent draagt echt zijn voorkeur weg. ‘Er is steeds iets te doen, je vindt er van alles, en het geheel beantwoordt aan mijn gewenning om te leven in een grote stad. In Mexico City is er de voortdurende chaos, iets wat je vooral in het verkeer merkt. Maar er gebeurt ook altijd van alles. Nu is uiteraard Gent Mexico City niet, maar toch bevalt het me.’

Jorge Manilla is religieus opgevoed. Niet alleen kreeg hij een katholieke opvoeding, maar ook zijn Indiaanse wortels zijn belangrijk voor hem. ‘In Mexico aanbidden we niet alleen de H. Maria’, vertelt hij me, ‘maar ook de Heilige Dood, waar onze leefwereld van doordrenkt is. De Heilige Dood wordt in vele gevallen afgebeeld zoals de Maagd Maria, als een elegante dame’. Op zijn website vind je het volgende statement : ‘In mijn werk reik ik mogelijke antwoorden aan op vragen die de zoekende mens zich doorheen zijn leven stelt. Religie, mythe en spiritualiteit bepalen het wordingskarakter van mijn juweel-objecten. Het syncretisme van de Indiaanse en de katholieke godsdienst kent een vertaling in symbolisch geladen draagobjecten, zwanger aan betekenissen. Kleine gestileerde vogelsilhouetten in breekbaar wit porselein en stralenkransen van schitterend zilver, lijken nu eens kolibries, dan weer Maria-voorstellingen... Ook de lijdende Christus vormt een belangrijke inspiratiebron. De ontmoeting van verschillende materialen in één werk, creëert een waaier van gevoeligheden.'

Wat opvalt in zijn werk is de vreemdheid ervan. Jorge zoekt niet te behagen, te sieren. Zijn juwelen schuren niet alleen heel dicht bij de sculptuur aan, maar ze schuren ook onze ziel. We zien de vreemdste materialen gebruikt op een bijzonder ernstige manier. In tegenstelling tot sieraden, gemaakt van niet-edele materialen, die bijna altijd een beetje spottend doen over de klassieke edelsmeedkunst, blijft hij sereen. Zelfs meer, de kijker, liefhebber, wordt overweldigd door het besef dat er een aangrijpende symboliek onder de grimmige sieraden schuilt. Hij wordt gefascineerd door objecten die relieken of de getuigen van een andere beschaving zouden kunnen zijn, van een zwaarmoedige cultuur waarin leven en dood, Eros en Thanatos, elkaar ontmoeten. Het werk dat hij maakte voor de Sting of Passion, een tentoonstelling eerder dit jaar (juli 2009) in de Manchester Art Gallery is daar een sprekend voorbeeld van. 12 juweelontwerpers van over heel Europa, en met Jorge erbij vanuit de hele wereld, werden gevraagd een werk te maken dat inspeelde op een aantal Prerafaëlitische schilderijen. Jorge liet zich inspireren door het ‘Hylas en de nimfen’ van William Waterhouse (1849-1917), een fantastische schilder die met dit werk zichzelf overtrof. De foto laat niet aan duidelijkheid over. De zeven nimfen worden vertaald in zeven broches in wit, fragiel en poreus been, terwijl de (on)fortuinlijke Hylas, die door de nymfen in het water wordt getrokken een gezwart zilveren object is, waar een perfecte doodskop, gehalveerd, op vastgezet is. De dood als heilig gegeven speelt in het werk van Jorge een onmiskenbare rol. Viva la muerte !

Ondertussen is hij geëvolueerd in zijn religieus aanvoelen en stelt hij vragen. Ook over andere vormen van spiritualiteit. Jorge Manilla Navarrete is een bijzonder gewaardeerd Jong Talent, een verrijking voor onze gemeenschap en ons land.