Phonobet

Phonobet is een alfabet met herkenbare lettervormen dat hulp biedt bij de juiste uitspraak van een onbekende taal voor de anderstalige lezer. Afhankelijk van de mondopening bij het uitspreken van een klank werden lettervormen in de hoogte aangepast of groter gemaakt. Ook werden lettervormen die lang uitgesproken klanken visualiseren, breder gemaakt. Letters die samen worden uitgesproken, werden aan elkaar gekoppeld. De ondersteunende functie en kracht die design en typografie kunnen bieden, slaan een brug om mensen dichter bij elkaar te brengen.

De jury over Phonobet:

Als je moeite hebt met het uitspreken van een nieuwe taal, of taal tout court, dan zit het probleem in de letter. Die kan namelijk op zoveel manieren worden uitgesproken. Phonobet weet exact daar met kleine systematische ingrepen in te breken. Bestaande lettervormen worden vervormd zodat de hoogte de opening van je mond weerspiegelt, en de breedte de lengte van de klank symboliseert. Speels, mooi, uitnodigend, maar zo intuïtief en raak. En dus goud.

Wat betekent deze award voor jou?

Deze award geeft erkenning en waardering voor de weg die ik heb afgelegd binnen dit onderzoek. Een weg die me in een wereld gevuld met interessante ontmoetingen en waardevolle ontdekkingen heeft ondergedompeld, en me heeft uitgedaagd om mezelf grafisch verder uit te diepen. Ik ben enorm dankbaar voor de kansen die ik heb gekregen voor dit onderzoek vanuit MAD-Research/UHasselt, de onderzoeksgroep READSEARCH.

Deze award zou er niet zijn zonder de doelgroep waar mijn onderzoek om draait. Hij geeft een stem aan diegenen die het verdienen om de uitspraak van een taal zo goed mogelijk te kunnen aanleren om een leven te kunnen opbouwen, maar ook de leerkrachten en ondersteuners die hier een belangrijke rol in spelen. Het geeft de kracht om verder te werken aan dit zinvolle project.

Hoe is het idee voor dit project ontstaan?

Ondanks het feit dat vele talen hetzelfde alfabet gebruiken, bestaat er een verscheidenheid aan uitspraken. Een goede uitspraak verwerven kan een obstakel zijn voor wie een vreemde taal wil leren. De spellingsconventies die in geschreven taal worden gevolgd, maken het niet altijd gemakkelijker om de juiste uitspraak van woorden te onthouden, of zelfs om ze uit het tekstbeeld af te leiden. Er bestaan waardevolle hulpsystemen, zoals het Internationaal Fonetisch Alfabet, maar die vormen een extra aanduiding naast het alfabet. Van daaruit ontstond de onderzoeksvraag: kan de uitspraak van westerse talen gevisualiseerd worden met behulp van de 26 letters van het Latijnse alfabet, door gebruik te maken van typografie zonder af te wijken van herkenbare lettervormen en spelling?

Wat maakt jouw project zo bijzonder?

Phonobet onderzoekt in hoeverre de kloof tussen de uitspraak en het geschreven beeld verkleind kan worden. Daarvoor werden de letters van het Latijnse schrift gebruikt met kleine maar systematische aanpassingen die de weg wijzen naar een correcte uitspraak, zonder de correcte spelling aan te tasten. Het vormt als het ware een leidraad met kleine visuele hints terwijl je leest. Doordat de lettervormen herkenbaar blijven, behoudt Phonobet in een verdere fase de overstap naar het reguliere alfabet.

Hoe draagt het bij tot een betere wereld?

Ik ben geïntrigeerd en gefascineerd door de mensheid en het vermogen en verlangen naar communicatie die menselijke interacties met zich meebrengen. Ik hou van taal als verbindend element. Een van de belangrijkste doelen in mijn werk is de sociale verantwoordelijkheid die een ontwerper kan bieden. Letters zijn de bouwstenen van lezen en onderwijs. Ze vormen een essentieel onderdeel van communicatie binnen een bredere maatschappelijke context. Ik gebruik de ondersteunende functie en kracht die design en typografie (letters) kunnen brengen als een nuttig en betekenisvol hulpmiddel. (Beeld)taal en het gebruik van letters kunnen een brug slaan om mensen dichter bij elkaar te brengen.

Heb je nog verdere plannen met dit project?

Het grafisch ontwikkelde materiaal (alfabet, posters en boek) bestaat momenteel alleen als prototype. De mogelijke toekomst zou een educatief hulpmiddel kunnen zijn voor het (taal)onderwijs. Zo kan het verder worden bijgeschaafd op basis van de respons van de leerkrachten die het binnen hun taalonderricht gebruiken. Het onderzoek omvat bovendien een theoretisch luik, waarbij historische gelijkaardige (sommige nooit uitgegeven) experimenten tot in de zestiende eeuw werden gedocumenteerd en onderzocht. Het doel is om ook dat waardevolle overzicht uit te geven in een afzonderlijk boek, naast het grafische materiaal en het onderzoeksproefschrift. Het project hoopt bij de verdere uitvoering vooral het zinvolle aspect, gericht naar de doelgroep, te behouden.